Gimnazjum w Stróżach

O szkole


ROMAN PROSZEK (1911–1985)

Zawodowy oficer broni pancernej WP i PSZ

Major broni pancernej służby stałej Roman Józef Aleksander Proszek urodził się 23 stycznia 1911 r. w Stróżach Wyżnych, (obecnie Stróże, gmina Grybów, pow. Nowy Sącz), jako syn Józefa, maszynisty kolejowego, i Zofii z d. Bisztyga. W rodzinnej miejscowości (1917-1921) uczęszczał do szkoły powszechnej. Po zdaniu matury w Gimnazjum Humanistycznym w Grybowie w latach 1929-1930studiował na wydziale matematyczno-fizycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie.
Służbę wojskową rozpoczął w październiku 1930 r. na Kursie Unitarnym w Różanie. Po jego zakończeniu został przyjęty do Szkoły Podchorążych Artylerii w Toruniu. Absolwent X promocji mianowany został podporucznikiem (ze starszeństwem od 15 sierpnia 1933 r.). 22 grudnia 1935 roku awansowany na porucznika (ze starszeństwem od 1 stycznia 1936 r.). W latach 1933-1936 pełnił służbę w 22. Pułku Artylerii Lekkiej w Przemyślu. 16 października 1937 r. po ukończeniu kursu aplikacyjnego oficerów broni pancernej (od 17 listopada 1936 r. do 12 października 1937 r.) został przeniesiony z Korpusu Oficerów Artylerii do Korpusu Oficerów Broni Pancernej i rozpoczął służbę w 5. batalionie pancernym w Krakowie.
Uczestniczył w kampanii wrześniowej w szeregach 51. dywizjonu pancernego. Po zakończeniu działań wojennych przedostał się na Węgry i w okresie od 20 września do 26 października 1939 r. był internowany w obozie Zebegeny.
Udało mu się przedostać do Francji, gdzie już 20 listopada znajdował się w Zgrupowaniu Pancernym w obozie Coëtquidan, gdzie dołączył do nowo tworzonych oddziałów Wojska Polskiego. Kampanię francuską odbył w 1 Pułku Czołgów, 10 Brygady Kawalerii Pancernej. W czerwcu 1940 r. przedostał się do Wielkiej Brytanii i od lipca pełnił służbę w 1. Batalionie Czołgów oraz w 65. Batalionie Czołgów. W 1942 roku, gdy oddziały pancerne zostały zorganizowane w 1 Dywizję Pancerną pod dowództwem gen. Stanisława Maczka, Roman Proszek dostał przydział do 1 Pułku Pancernego. 1 stycznia 1943 r. awansowany do stopnia kapitana broni pancernej. W sierpniu 1944 r., 1 Dywizja Pancerna weszła do walki na terenie Francji. Roman Proszek, brał udział w kampanii prowadzącej przez Normandię, Falaise, Chambois, Belgię, Holandię i północne Niemcy.Przeszedł cały szlak bojowy polskiej 1. Dywizji Pancernej, sprawując w okresie od listopada 1944 do czerwca 1947 r. funkcję pierwszego zastępcy dowódcy pułku. Do stopnia majora został awansowany 1 lutego 1945 r.
W maju 1947 roku, po dwóch latach okupacji Niemiec 1 Dywizja Pancerna powróciła do Anglii. W 1948 roku Roman Aleksander Proszek wyemigrował do Kanady. Kupił farmę i osiedlił się najpierw w Sheffield, a potem przeniósł się do Cambridge w Ontario. 25 października 1950 r. zawarł związek małżeński z Zofią Hanną Siemaszko (żołnierzem Armii Krajowej, która w 1945 roku została uwolniona z obozu jenieckiego w Oberlangen w Niemczech przez 1 Dywizję Pancerną). 26 października 1951 r. urodziła mu się córka Iwona Jolanta. Był aktywnym uczestnikiem życia kombatanckiego w Kanadzie. Był jednym z założycieli Stowarzyszenia Żołnierzy Pierwszej Dywizji Pancernej w Kanadzie, piastując aż do śmiercifunkcję przewodniczącego. Działał również w Stowarzyszeniu Weteranów Armii Polskiej, w Stowarzyszeniu Polskich Kombatantów, w Kole Koleżeńskim 1 i 2 Pułku Pancernego oraz w Royal Canadian Legion. Zmarł nagle 27 listopada 1985 roku w Cambridge,Ontario.
Odznaczony był: Orderem Virtuti Militari V kl., Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski V klasy,czterokrotnie Krzyżem Walecznych,Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami, Złotym Krzyżem Zasługi,dwukrotnie Medalem Wojska. Otrzymał odznaczenia belgijskie: La Croix de Guerreavec Palme, La Croix de Combattant, a także francuskie: 1 MedailleCommemorativeFrancaise de la Guerra 1939 - 1945 avecbarrette "France", oraz brytyjskie:1939 -1945 Star, Defence Medal.


Sporządził:
Michał Kalisz – inspektor Referatu Badań Naukowych Oddziałowego Biura Edukacji Publicznej Instytutu Pamięci Narodowej Oddział w Rzeszowie.

2014 Modyfikacja W. B.